Museum voor Turkse en Islamitische Kunst

De dagen in Istanbul vliegen voorbij. Ik kan bijna niet geloven dat ik hier al ondertussen een halve maand zit. Naar mijn gevoel is het net gisteren dat ik hier ben gekomen. Maar ja, van de andere kant is het ook niet zo verwonderlijk nu ik al een tweede keer gewoon heb gewerkt in het weekend. Nou ja ,”werken” ? Het was eerder het niet kunnen uitslapen J Maar uiteindelijk heb ik toch een leuk weekend gehad.

Eergisteren is de grote baas, Prof. Sezgin, weer gearriveerd uit Frankfurt om polshoogte te nemen van de ontwikkelingen. Na een paar uur vertrok hij naar de Süleymaniye bibliotheek samen met Abdurrahman, die daar samen met Prof. Sezgin de laatste versie van zijn vertaling van de catalogus zou doornemen. Ik bleef samen met mijn collega Detlev en onze secretaresse achter. Aangezien iedereen weg was en er verder weinig te doen was hebben we besloten om met z’n drieën het Museum voor Turkse en Islamitische Kunst te bezoeken. Onze beveiliging pleegde even wat telefoontjes en we waren meteen welkom bij het museum, gratis uiteraard :)


Turk Islam Eserleri Müzesi

Het “Türk-Islam Eserleri Müzesi” is een mooi museum met een bijzonder rijke collectie aan voorwerpen uit alle periodes en uithoeken van de Islamitische wereld. Zo zijn er grafstenen, mijlpalen, munten, tapijten, kandelaars, schrijfgerei, astrolabia (astronomisch instrument), kalligrafie, keramiek, houtwerk, manuscripten, juwelen dus kortom van alles en nog wat.

Wat wel jammer is, is dat de engelse teksten op de infobordjes stikken van de spelfouten.

Een van de meest indrukwekkende en interessante voorwerpen in het museum is de deur van de Ulu Camii in Cizre (de Grote Moskee van Jazira). Deze deur is versierd met Islamitische geometrische patronen gemaakt van bronzen platen, Islamitische kalligrafie en heeft deurkloppers in de vorm van een draak, wat een typische kenmerk is voor de Zangidische periode. De draken illustreren de Zangidische ideeën over magie en bovennatuurlijke symboliek in de wereld. De deur is als een voorzorgsmaatregel van zijn oorspronkelijke plek verwijderd en in het museum geplaatst nadat één van de deurkloppers gestolen werd in de jaren 60. Enige tijd later werden ze teruggevonden in de David collectie in Kopenhagen.

Wat zo bijzonder is aan deze deur is dat het heel erg veel lijkt op een deur dat beschreven is door de beroemde middeleeuwse ingenieur al-Jazari (13e eeuw) in zijn werk dat vrij vertaald “Het boek over de kennis van ingenieuze mechanische apparaten” heet.

In het voorwoord van zijn werk vertelt hij dat hij in dienst was van de Artukidische prins ( en eerder van diens broer en vader) en dat deze hem op een dag vroeg om een werk te schrijven waarin hij in grote detail de verscheidene soorten klokken, feestmachines, deurvergrendelingen en waterpompen beschrijft die hij voor hem heeft gemaakt, zodat al deze machines niet verloren gaan.

Ook beschrijft hij ergens in zijn werk een deur die had gemaakt voor het Arturkidische paleis van zijn beschermheer en laat aan de had van begeleidende tekeningen zien hoe de deur eruit zag, inclusief de deurkloppers.

Alhoewel er toch enige verschillen zijn tussen het manuscript en de echt deur, zijn de grote overeenkomsten toch duidelijk te zien. Zo zie je bijvoorbeeld dat in het manuscript de draken naar elkaar toe kijken terwijl de draken op de foto van elkaar af kijken. Naast deze deurkloppers zijn er ook andere deurkloppers bewaard gebleven die min of meer dezelfde vorm hebben maar toch anders zijn. Een voorbeeld hiervan is te zien in het museum voor Islamitische kunst in het Pergamon museum in Berlijn.

Zie volgende link voor het model in Berlijn :

http://www.museumwnf.com/database_item.php?id=object;ISL;de;Mus01;20;en

Het is misschien interessant om te weten dat de universiteitsbibliotheek van Leiden één van de +/- 15 manuscripten in de wereld bezit. Jammer genoeg zijn de tekeningen in dit manuscript iets minder gedetailleerd omdat het een later kopie is (Een kopie van een kopie van een kopie dus. Elke keer dat een manuscript werd gekopieerd, ging er waardevolle detail informatie verloren) . De beste en oudste kopie van het manuscript bevindt zich nog altijd in het Topkapi Museum.

Hoe één deur geschiedenis, kunst, wiskunde, literatuur, wetenschap, ambacht, kunstroof en illegale kunsthandel, magie en symboliek met elkaar kan verbinden. Fascinerend niet waar?

Meer informatie is te vinden op de volgende link:
http://www.transoxiana.org/Eran/Articles/bilici.html